Oznaczmy atomy w cząsteczce metanu jako C, Ha , Hb , Hc i Hd . Rozważmy dwie operacje symetrii tej cząsteczki: obrót o 240 stopni wokół wiązania C-Hd i odbicie zwierciadlane względem płaszczyzny zawierającej atomy Hc, C i Ha. Scharakteryzuj operację symetrii będącą rezultatem złożenia tych operacji, w którym najpierw wykonujemy obrót a następnie odbicie.
Andrzej Olczak
Operacja obrotu o kąt 120 stopni wokół osi o kierunku zgodnym z sumą wektorów bazowych układu romboedrycznego a+b+c, jest dana prostą zależnością polegającą na zamianie (rotacji) współrzędnych. W postaci kodu symetrii pozycji równoważnych można to opisać jako (z, x, y). W postaci macierzowej mamy:
| 0 0 1| | 1 0 0| | 0 1 0|
Jak będzie wyglądała ta operacja symetrii dla układu współrzędnych zdefiniowanego w osiach heksagonalnych? (a’ = b’, kąt (a’, b’) = 120 stopni, wektor c’ prostopadły do a’ i b’).
J. Chojnacki
Informujemy, że Sekcja Młodych Polskiego Towarzystwa Krystalograficznego zorganizowała ogólnopolskie wykłady z podstaw krystalografii. Mają one być wygłaszane od 5 marca do 18 czerwca 2024 o godzinie 18.00 zdalnie na platformie Zoom a potem nagrania są (lub będą) dostępne w wersji on-line. Szczegóły, linki do wygłoszonych wykładów oraz rejestracja uczestników dostępne są na stronie Sekcji Młodych PTKryst. Zapraszamy!
Z kryształu półprzewodnika o strukturze heksagonalnej wycięto płytkę równolegle do płaszczyzny (111).
Do tak wyciętej płytki przyłożono napięcie wywołując przepływ prądu elektrycznego. Jaki kąt utworzy kierunek gęstości prądu, j, z kierunkiem przyłożonego pola elektrycznego, E, jeśli związek między tymi wielkościami ma postać j = σ E? Tensor przewodności elektrycznej σ w układzie kartezjańskim ma postać
| σ11 0 0 |
| 0 σ11 0 |
| 0 0 σ33|.
Ponadto spełnione są warunki:
Autor: Andrzej Olczak
W układzie regularnym macierz obrotu o dowolny kąt φ wokół osi OZ przyjmuje postać:
|cos(φ) -sin(φ) 0| |sin(φ) cos(φ) 0| |0 0 1|
Jaką postać miałaby taka macierz w układzie heksagonalnym?
A. Olczak
Dnia 5 lipca 2023 na terenie Uniwersytetu Wrocławskiego odbył się finał V OOK. W tym roku do finału krajowego zgłoszono 28 osób w tym 26 studentów (Warszawa PW i UW, Wrocław UWr, Kraków UJ, Poznań UAM) i dwóch uczniów szkoły średniej (III LO Warszawa i VI LO Bydgoszcz).
W wyniku przeprowadzenia tych zawodów wyłoniono sześciu laureatów. Dwa pierwsze miejsca zajęli studenci z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej: Adam Zuba (1) i Michał Fabiański (2), miejsca 3-5 zajęli studenci Wydziału Chemii z Uniwersytetu Warszawskiego, odpowiednio: Róża Jastrzębska, Aleksandra Zwolenik i Kacper Paszczyk, a miejsce szóste zajęła Marta Urbańska reprezentująca Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Aby zachęcić przyszłych uczestników powiedzmy parę słów o nagrodach dla zwycięzców V Ogólnopolskiej Olimpiady Krystalograficznej. Miejsce pierwsze: trzydniowy pobyt stażowy w laboratorium krystalograficznym firmy Rigaku w Neu-Isenburg w Niemczech, miejsce drugie: 3000 PLN (+ podatek), miejsce trzecie i czwarte: po 2000 PLN (ufundowane przez PTKryst i prywatnie przez prof. Katarzynę Stadnicką UJ). Dodatkowo każdy z finalistów dostał nagrodę książkową o wartości kilkuset złotych. Wśród sponsorów, oprócz wspomnianych już fundatorów, były zarówno firmy produkujący aparaturę naukową do badań krystalograficznych (Rigaku Europe, Testchem, Malvern Panalitical), jak i uczelnie: Wydział Chemii PG i Uniwersytet Jagielloński.
Uczestnicy Olimpiady po napisaniu prac i zjedzeniu posiłku mogli uczestniczyć w Sesji Naukowej Sekcji Młodych Krystalografów Polskiego Towarzystwa Krystalograficznego połączonej ze spotkaniem przy grillu. Następnego dnia laureaci odebrali nagrody uczestnicząc w konferencji naukowej p.t. 64 Konwersatorium Krystalograficzne w Centrum Kongresowym Politechniki Wrocławskiej. Jestem przekonany, że oprócz dyplomów uczestnictwa i dyplomów laureatów zawodnicy zawieźli do domu również przyjemne wrażenia z udziału w V edycji Ogólnopolskiej Olimpiady Krystalograficznej.
Jarosław Chojnacki
Jako imprezy towarzyszące temu wydarzeniu we Wrocławiu odbędą się również Warsztaty Naukowe Polskiego Towarzystwa Krystalograficznego pt. “Dyfraktometria elektronowa” oraz Sesja Sekcji Młodych Krystalografów Polskiego Towarzystwa Krystalograficznego.
Warsztaty Naukowe oraz Sesja Sekcji Młodych Krystalografów PTKryst odbędą się 5 lipca w Instytucie Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN przy ul. Okólnej 2. Obrady Konwersatorium odbędą się 6 i 7 lipca w Centrum Kongresowym Politechniki Wrocławskiej, przy ul. Janiszewskiego 8, tuż przy Placu Grunwaldzkim.
Zapraszamy serdecznie wszystkie osoby zainteresowane krystalografią!
Szczegóły dostępne na stronie Konwersatorium https://konkryst.intibs.pl/
Dwie pozycje równoważne: -z+1/2, -y+1/2, -x+1/2 oraz y+1/2, x+1/2, z+1/2 opisują przekształcenia występujące w pewnej krystalograficznej grupie przestrzennej. Jakie to przekształcenia i do jakiego układu krystalograficznego może należeć ta grupa?
Andrzej Olczak
W układzie tetragonalnym zastosowanie obrotu o 90 stopni zdefiniowane kodem pozycji równoważnych (-y, x, z) powoduje, że płaszczyzna o indeksach Millera (hkl) przechodzi analogicznie w (-k, h, l).
Jakie będą nowe indeksy Millera płaszczyzny (hkl) w układzie heksagonalnym, jeżeli dokonamy obrotu atomów i tej płaszczyzny o kąt 60 stopni? Pozycje równoważne atomów zdefiniowane są dla tej operacji obrotu kodem (x-y, x, z).
Jarosław Chojnacki
Komitet Krystalografii Polskiej Akademii Nauk jako jeden z celów stawia sobie zwiększanie motywacji studentów do podwyższania poziomu ich wiedzy krystalograficznej, co jest niezbędnym elementem współczesnego wykształcenia młodych ludzi studiujących nauki ścisłe i przyrodnicze. Od 2014 zorganizowano kolejne edycje Ogólnopolskiej Olimpiady Krystalograficznej, które odbywały się co dwa lata. W roku 2020 zawody nie mogły się odbyć i poprzedni cykl uległ załamaniu. W roku 2021 zdecydowaliśmy się przeprowadzić czwartą olimpiadę w trybie zdalnym. Edycja piąta (obecna) jest powrotem do trybu stacjonarnego.
Zakres wiedzy krystalograficznej objętej konkursem jest podany na stronie internetowej Ogólnopolskiej Olimpiady Krystalograficznej (www.komkryst.pan.pl). Umieszczono tam również inne informacje, dotyczące przebiegu konkursu oraz przykładowe pytania konkursowe i rozwiązania zadań z poprzedniej edycji. Jednocześnie zachęcamy opiekunów do zgłaszania swoich propozycji pytań konkursowych dotyczących krystalografii na adres mailowy Przewodniczącego Komisji, co pomoże urozmaicić przebieg konkursu w przyszłości.
Zgłoszenia wybranych kandydatów do ogólnopolskiego finału Olimpiady powinny wpłynąć do Komisji drogą mailową najpóźniej 15 maja 2023 roku. Adres i formularz zgłoszenia dostępne są na stronie internetowej Olimpiady (www.komkryst.pan.pl).
Uroczyste ogłoszenie wyników i wręczenie nagród odbędzie się 6 lipca 2023 roku w ramach 64 Konwersatorium Krystalograficznego.
Liczymy na Państwa aktywny współudział w organizacji Olimpiady Krystalograficznej, a podopiecznym życzymy sukcesów,
Komitet ds. Ogólnopolskiej Olimpiady Krystalograficznej Komitetu krystalografii PAN